Słowo, dźwięk, sens, czyli o roli logopedy

Logopedia to dziedzina nauki zajmująca się formowaniem właściwej mowy w okresie jej rozwoju i doskonaleniu w późniejszym etapie (logopedia ogólna), a także eliminacją różnorodnych wad i zaburzeń mowy (logopedia specjalna). Aktualne definicje logopedii określają ją jako naukę o kształtowaniu poprawnej mowy, eliminowaniu wad wymowy oraz nauczaniu mowy w przypadku jej braku lub utraty. Ponadto logopedia obejmuje wpływ na psychikę w celu wytworzenia właściwego podejścia do wady mowy, zapobiegania negatywnemu wpływowi na kontakty interpersonalne i kształtowanie osobowości.

Do zadań logopedii należą:

• kształtowanie prawidłowej mowy w przedszkolu i w szkole, czyli dbanie o jej prawidłowy i jak najlepszy rozwój pod względem fonetycznym, gramatycznym i leksykalnym,
• doskonalenie mowy już ukształtowanej,
• usuwanie wad mowy,
• nauczanie mowy (mówienia i rozumienia) w wypadku jej braku lub utraty,
• usuwanie zaburzeń głosu,
• usuwanie trudności w czytaniu i pisaniu.

W logopedii wyróżnia się następujące specjalności:

• logopedia teoretyczna – „jej zadaniem jest integrowanie i wskazywanie możliwości wykorzystania w praktyce wyników badań, a także wprowadzanie metod i narzędzi służących diagnozowaniu wszelkich zaburzeń mowy oraz opracowywanie programów oddziaływań profilaktycznych i terapeutycznych”[5]
• logopedia stosowana (praktyczna) – jej zadaniem jest rozwijanie kompetencji językowej i komunikacyjnej oraz zapobieganie nieprawidłowościom przebiegu tego procesu dzieli się ona na:
• logopedię ogólną, której zadaniem jest kształtowanie prawidłowej mowy i doskonalenie wymowy już ukształtowanej,
• logopedię specjalną, do której zadań należą usuwanie wad wymowy, nauczanie mowy (mówienia i rozumienia) w przypadku jej braku lub utraty, usuwanie zaburzeń głosu, usuwanie trudności w nauce czytania i pisania.

Logopedia koncentruje się na aspektach mówienia i zrozumienia języka. Dlatego jeśli zauważasz, że sposób wypowiadania się Twojego dziecka jest nieprawidłowy lub budzi niepokój, warto skorzystać z konsultacji logopedycznej.

Logopeda jest specjalistą, który może pracować zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi, przy czym wiek pacjenta nie ma znaczenia – istotne są jego umiejętności mowy i sposób wyrażania się. Terapia zaburzeń mowy może być rozpoczęta praktycznie na każdym etapie życia, ponieważ logopedia skupia się na doskonaleniu mowy, głosu oraz wspiera kształtowanie właściwego sposobu wyrażania się.

Logopedia zajmuje się wadami wymowy w szerokim znaczeniu. Wady wymowy rozumiane są jako np.:

• dyslalia, czyli zaburzenia które powstaje na skutek uszkodzenie lub nieodpowiednie ukształtowanie języka, warg czy podniebienia,
• dysfonia, czyli tzw. chrypka,
• alalia – wada, która powstaje na skutek uszkodzenia struktur korowych mózgu przed rozpoczęciem mówienia,
• afazja – utrata zdolności mówieni, pisania lub czytania,
• parafazja – to ten rodzaj wady wymowy, który polega na płynnym wypowiadaniu się, ale z przekręcaniem wyrazów lub dobierania złych słów.